Leestip Eerste Wereldoorlog

Hallo ge-interesseerde bloglezers,

Binnenkort is het weer de 28-e juni. Dat is een zeer historische datum. Waarschijnlijk is dat in de ons omringende landen en vooral op de Balkan een bekendere datum dan hier in Nederland. Op 28 juni 1914 - nu 99 jaar geleden (!) - vond de moordaanslag te Sarajevo plaats op aartshertog Franz Ferdinand von Habsburg, de Oostenrijkse troonopvolger. Die aanslag leidde een maand later tot de Grote Wereldoorlog, waarin rond de 10 miljoen soldaten sneuvelden, en waardoor de wereld zeer diep ingrijpend veranderde. 5 jaar later - op 28 juni 1919 - werd de Vrede van Versailles getekend. Volgens dat verdrag moest Duitsland niet alleen zijn verlies van de wereldoorlog accepteren, maar ook de schuld voor het ontstaan van dit conflict op zich nemen. En dat laatste is iets, wat Duitsland nooit heeft willen accepteren. En terecht niet. De eerste stappen naar de Grote Wereldoorlog werden gezet in 1893, toen Frankrijk en Rusland een verdrag sloten, waarbij ze afspraken, dat als een van de twee werd aangevallen door een derde macht, dat dan de ander de aangevallene te hulp zou schieten. Met een blik op de kaart van het Europa van  1914 kunt u zien welk land tussen Frankrijk en Rusland in lag en dus de tot aanvallen gedwongen derde macht zou zijn.

Het boek dat ik hier als leestip aanbeveel, heb ik jaren geleden gelezen. Voor mij was het de definitieve ontmaskering van de ware schuldige aan het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog.

Andriessen, J.H.J.
De andere waarheid : over het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog 1914-1918 / J.H.J. andriessen, met een voorw. van W. Loos . - 3-e geheel herz. dr. - Soesterberg : Aspekt , 2007 . - 402 p. : ill. ; 24 cm.
1-e dr.: Amsterdam : De Bataafsche Leeuw , 1998. - ISBN 978-90-67075-00-8
SISO 927.5

Ik vond het een buitengewoon interessant boek waarin alle ontwikkelingen en gebeurtenissen en crisissen die aan de Eerste Wereldoorlog vooraf waren gegaan door de auteur worden besproken en waarin hij duidelijk maakt dat niet Duitsland schuldig was aan de Eerste Wereldoorlog, maar Frankrijk. En hij beschrijft ook hoe Frankrijk vanwege de verloren oorlog van 1870 en het verlies van Elzass-Lotharingen dorstte naar wraak en daarom in de aanloop naar de Grote Wereldoorlog bondgenoten verzamelde. Niet alleen Rusland (dat eigenlijk weinig belangen had in agressie tegen Duitsland maar des te meer tegen Oostenrijk-Hongarije en Turkije vanwege de Balkan), maar ook Groot-Brittannië (dat zijn eigen redenen had om tegen Duitsland ten strijde te trekken, namelijk bescherming van zijn eigen industrie tegen de nieuwe sterk opgekomen concurrent Duitsland), en ook Italie (dat een dubieuze en verraderlijke rol speelde doordat het ook een bondgenootschap met Duitsland en Oostenrijk-Hongarije had gesloten). En vanaf 1917 ook de Verenigde Staten van Amerika (dat alleen maar meedeed aan Geallieerde kant omdat de USA veel investeringen had uitstaan in Groot-Brittannië en Frankrijk, die de USA kwijt zou zijn als die twee landen de oorlog zouden verliezen).
Dit boek is in 2007 opgenomen in de literatuurlijst voor geschiedenis HAVO/VWO 2008.

Helaas is het zo dat de overwinnaars nu eenmaal de geschiedenisboeken dicteren en zo  geschiedvervalsing plegen. Maar gelukkig zijn er ook kritische historici die achteraf grondig onderzoek doen en tot totaal andere conclusies komen dan wat de winnaars willen horen.

Volgend jaar is het precies 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog is uitgebroken. Er zullen dan veel herdenkingen en manifestaties plaatsvinden in Belgie (Ieperen, Passchendaele, Diksmuide) en Noord-Frankrijk (de Somme, Compiègne, de Chemin-des-Dames, Verdun). En dan kan het geen kwaad om iets meer over dit conflict te weten dan alleen de bekende losse feiten over de stompzinnige strijd aan het Westfront in de loopgraven en het modderige niemandsland. Er zijn in de loop van vele jaren veel boeken over de Eerste Wereldoorlog geschreven; vooral in Frankrijk, Groot-Brittannië en Belgie, maar nauwelijks in Nederland. Al verandert dat gelukkig de laatste jaren in positieve zin.

Mocht u volgend jaar (of dit jaar al) een vakantiereis langs de slagvelden uit de Eerste Wereldoorlog willen maken, dan is deze reisgids een aanrader:

Brants, C.H.
Velden van weleer : reisgids naar de Eerste Wereldoorlog / Chrisje en Kees Brants . - 4-e geheel herz. en uitgebr. dr. -  Amsterdam : Nijgh en Van Ditmar ; Antwerpen : Dedalus , 1995 . - 367 p. : ill. ; 20 cm.
1-e dr.: 1993 . - ISBN 90-388-0289-7
SISO 927.5

De afgelopen jaren zijn er regelmatig herdrukken van deze 2 bovengenoemde boeken uitgekomen, zodat de titelgegevens die ik hierboven heb gepresenteerd niet helemaal overeenkomen met de plaatjes van de betreffende boekomslagen. Het zij zo.

In 2005 heb ik samen met een vriend uit Groningen een grote vakantiereis langs de slagvelden uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog gemaakt. Hij was zeer ge-interesseerd in de Tweede Wereldoorlog en ik in de Eerste Wereldoorlog. Hij stelde voor om onze belangstelling voor de beide wereldoorlogen te combineren en een grote reis langs de slagvelden van de beide wereldoorlogen te maken. Dat hebben we dus gedaan. Ik vond het zeer interessant om de slagvelden zelf te zien, en mijn vriend vond het allemaal zeer leerzaam; hij begreep daardoor des te beter hoezeer de beide wereldoorlogen in elkaars verlengde liggen.

Ongetwijfeld zullen enkele bloglezers zich herinneren dat ik al eerder over de Eerste Wereldoorlog heb geblogd. Dat was op 7 november 2012 met een blogstukje getiteld: Dodenherdenking in November, en op 17 november 2012 met een blogstukje getiteld: Internettips Eerste Wereldoorlog, en (enigszins zijdelings) ook op 13 januari 2011 met een blogstukje getiteld: Leestip over de revolutie die niet doorging.