zaterdag 17 november 2012

Internettips Eerste Wereldoorlog

Hallo blogvolgers,

Mochten jullie door mijn vorige blogstukje (van 7 november 2012, hier direct onder) over de Wapenstilstand in het bos van Compiegne, ge-interesseerd zijn geraakt in de Eerste Wereldoorlog. Dan heb ik hier een kort lijstje adressen van internetsites over de Eerste Wereldoorlog. Dan kunnen jullie daarop allerlei artikelen nalezen en foto's bekijken en zo zien hoe ongelofelijk stompzinnig die oorlog was.

www.wereldoorlog1418.nl  een Nederlandstalige site van een Groningse leraar geschiedenis. Die had hij opgezet omdat hij ge-intrigeerd was geraakt door het Engelse Kamp, een krijgsgevangenkamp achter het Sterrenbos vlak bij de Mesdagkliniek, waar Britse militairen tijdens de Eerste Wereldoorlog werden vastgezet door de Nederlandse overheid. Nederland was toen nog neutraal.
Er staan zeer veel artikelen op over allerlei onderwerpen over de Grote Wereldoorlog, over de gebruikte wapens (zoals gifgas, tanks, het Parijse kanon, etc.), en over de invloed van het conflict op sociaal, economisch en industrieel vlak. Daarnaast is er van tijd tot tijd aanvullend nieuws over recente herdenkingen of vondsten met betrekking tot de Eerste Wereldoorlog. Verder staat er op deze site een boekenlijst die regelmatig wordt aangevuld met nieuwe titels. Daarop staat natuurlijk de bekende klassieke roman van Remarque "Van het Westelijk Front geen nieuws" (inclusief de beide verfilmingen uit 1930 en 1978), maar ook vele andere minder bekende romans en films. En ook allerlei informatieve boeken over de strijd aan het front, dagboeken van verpleegsters in de lazaretten achter het front, enzovoorts. Verder staan er diverse verzamelingen foto's op deze site waar je niet zo vrolijk van wordt.

www.greatwar.nl een Engelstalige site met veel zeer interessante Engelstalige en enkele Nederlandstalige artikelen erop. Bijvoorbeeld over de Armeense genocide in 1915; een kwestie die in Turkije nu nog steeds uiterst gevoelig ligt. En een artikel over de Ieren die gedurende de Wereldoorlog aan Britse kant hadden meegevochten, met daarbij de vraag of het nou verraders van de Ierse zaak waren, of dat ze hoopten op die manier beloond te worden met zelfbestuur voor Ierland. Verder een artikel over de oorlogservaringen van de bekende fantasy-schrijver J.R.R Tolkien. En ook een artikel over hoe het toch komt dat Remarque en Hitler die (weliswaar niet tegelijk) in dezelfde Vlaamse frontsector hadden gevochten, maar zich na de Grote Wereldoorlog zo enorm verschillend hebben ontwikkeld. Inclusief veel foto's die je de rillingen bezorgen.

www.firstworldwar.com nog een Engelstalige site. In dit geval een encyclopedie over de hele Eerste Wereldoorlog, met artikelen over aanloop naar de Wereldoorlog, de strijd te land, ter zee en in de lucht, de gebruikte wapens, etc. En verder artikelen over allerlei zaken en bekende personen waaronder de verschillende generaals en staatshoofden, en een onbelangrijk lijkend korporaaltje ( Hitler), en artikelen over allerlei al dan niet geheime internationale verdragen, zoals bijvoorbeeld het Sykes-Picot-verdrag, dat tot op de dag van vandaag diep ingrijpende gevolgen heeft in het Midden-Oosten, maar waar hier in Nederland vrijwel niemand iets van af weet.

www.wo1.be  een Nederlandstalige site over de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen, Belgie. Met natuurlijk veel aandacht voor de afgrijselijke strijd rond Yeperen. En ook met veel foto's. Ook van de meest recente herdenking van 11 november 2012 bij de Menenpoort te Yeperen. Op de wanden van die poort staan meer dan 50.000 namen uitgehouwen van soldaten uit het hele Britse imperium (inclusief kolonien) die gedurende die 4 jaren strijd aan het Westfront zijn verdwenen en dus waarschijnlijk zijn gesneuveld en van wie hun lijken niets meer is teruggevonden, of alleen niet te identificeren delen.

www.verdun.nl  weer een Nederlandstalige site over de niet minder afgrijselijke strijd bij Verdun, waar in 10 maanden tijd bijna 1 miljoen soldaten (Fransen en Duitsers) zijn omgekomen. Beschaving? Het is eerder toenmalige hightech-vernietigingsdrang. Deze site is opgezet door een museum in Alkmaar over de slag bij Verdun. Overigens, ik herinner mij dat er in Schagen ook een museum is (gevestigd in een voormalige kasteeltoren), maar dan over de slag aan de Somme, waar vooral veel Britse militairen bij massa's sneuvelden. De kreet "voetbal is oorlog" kreeg daar in juli 1916 een wel zeer sinistere betekenis.

http://eerstewereldoorlog.startpagina.nl  een overzichtspaginea met allerlei internetsites over de Eerste Wereldoorlog bijeen verzameld, voor degeen die er nog niet genoeg van heeft gekregen. Lijkt me overigens nogal stug.

woensdag 7 november 2012

Dodenherdenking in november

Hallo ge-interesseerde bloglezers,

Komende zondag 11 november is het weer zover. Neen, ik heb het niet over dat kinderfeestje rond Sint Martinus. En ik bedoel ook niet de aftrap naar het carnaval voor volgend jaar in februari. Neen, ik bedoel de Dodenherdenking, ook wel bekend als Wapenstilstandsdag. Op 11 november 1918 werd om 11 uur 's ochtends in een treinwagon in het bos van Compiegne de wapenstilstand getekend tussen de Fransen, Britten en Amerikanen enerzijds en de Duitsers anderzijds. Daarmee kwam er een eind aan de Eerste Wereldoorlog. Daarom wordt in Frankrijk, Belgie, Groot-Brittannie, Canada, Australie, Nieuw-Zeeland, en de Verenigde Staten van Amerika de wapenstilstand op deze datum herdacht, inclusief de circa 10 miljoen doden die in de Eerste Wereldoorlog zijn gevallen.
Als je regelmatig naar de BBC-zenders kijkt, zie je daar op die zenders dat de tv-presentatoren, nieuwslezers, politici en vele anderen - eigenlijk bijna iedere Brit, maar ook Canadees, Australier, Nieuw-Zeelander, etc -  vanaf 1 november tot aan de herdenking op 11 november een poppy opgespeld heeft op zijn kleren. De poppy oftewel de klaproos was tijdens de Eerste Wereldoorlog de bloem die altijd als eerste bloeide op de slagvelden, nadat die door de vele artilleriebeschietingen totaal waren omgewoeld. Vandaar dat die bloem het symbool werd. Dat wordt ook aangehaald in het beroemde gedicht van de legerarts John MacCrae, met de beginregel: In Flanders Fields, de poppies blow, between the crosses, row on row.

Komende zondag 11 november 2012 vinden er dus verschillende herdenkingen plaats. In Belgie bij het graf van de Onbekende Soldaat voor de Congreszuil in Brussel, in Frankrijk bij het graf van de Onbekende Soldaat onder de Arc de Triomphe, en in Groot-Brittannie bij de Cenotaaf (monument annex grafkist zonder lijk) midden op de Whitehall te Londen.  En daarnaast zijn er ook herdenkingen in Canada, Australie, en andere landen die (aan Geallieerde zijde) hebben meegevochten. En natuurlijk beginnen al die herdenkingen om 11 uur 's ochtends, het moment waarop op die 11-de november 1918 de Wapenstilstand werd getekend in het bos van Compiegne.

Op de foto hier onder ziet u het bos van Compiegne. Midden op de foto ziet u de betonplaat met er omheen die lage paaltjes met elkaar verbonden door een ketting. Dat is de plek waar op 11 november 1918 de treinwagon stond waar om 11 uur die ochtend de wapenstilstand werd getekend. Voor Frankrijk bijkans dus een heilige plek, waar de vijand Duitsland zich gewonnen moest geven. Dat kwam indertijd al niet lekker aan bij de Duitsers. Maar de vrede die een jaar later op 28 juni 1919 in Versailles werd getekend, was zo mogelijk nog vernederender voor Duitsland. En eigelijk ook schandalig, want Duitsland kreeg de schuld van de hele Wereldoorlog, terwijl het niks te maken had gehad met die moordaanslag op de Oostenrijkse (!) troonopvolger in Sarajevo op 28 juni 1914. Niks. Geen wonder dat er 20 jaar later een Tweede Wereldoorlog begon waarin Duitsland in 6 weken tijd - precies zoals generaal von Schlieffen het in 1906 in zijn roemruchte plan al had uitgedokterd - Frankrijk wist te verslaan en zich op 22 juni 1940 met een nieuw overgave-verdrag wreekte op Frankrijk, die ook werd getekend op precies diezelfde plek, in precies dezelfde treinwagon.
Op de achtergrond staat tussen de witte vlaggemasten, op een hoge sokkel het standbeeld van generaal Foch. Hij kijkt trots voor zich uit omdat hij Duitsland op de knie-en had weten te krijgen. Daar moeten heel wat kanttekeningen bij worden geplaatst. Dat had Frankrijk namelijk absoluut niet alleen voor elkaar gekregen; daarvoor had het de hulp nodig van de bondgenoten Rusland (tot aan de revolutie in 1917), en Groot-Brittannie, en de Verenigde Staten van Amerika (vanaf 1917). Verder was het zo dat Frankrijk in 1918 volstrekt oorlogsmoe was. Evenals Groot-Brittannie. En ook Duitsland begon de grens van zijn uithoudingsvermogen te naderen.


Nederland was neutraal gebleven gedurende de Eerste Wereldoorlog. Daarom kreeg dat conflict in Nederland in later jaren erg weinig aandacht. En dat terwijl de impact van dit conflict werkelijk gigantisch is geweest; veel groter dan de impact van de Tweede Wereldoorlog. Ik herinner mij wel dat je in de jaren 70 in Nederland vrijwel niks geen boek of andere informatie over de Eerste Wereldoorlog kon vinden. Pas sinds de laatste jaren komt er wat meer aandacht in Nederland voor dit wereldwijd uitgevochten conflict. Zeker nu de herdenkingen naderen, omdat het binnenkort 100 jaar geleden is dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak.

De hier boven staande foto van de plek waar de treinwagon in het bos van Compiegne heeft gestaan op 11 november 1918, heb ik gemaakt in juni 2005. Toen heb ik samen met mijn vriend uit Groningen een grote vakantiereis gemaakt langs de slagvelden van de Eerste en Tweede Wereldoorlog in Belgie en Noord-Frankrijk. Hij was zeer ge-interesseerd in de Tweede Wereldoorlog, ik in de Eerste Wereldoorlog. Hij had voorgesteld om deze reis langs de slagvelden van de beide wereldoorlogen te maken en ik ging er mee akkoord. Het was een zeer leerzame reis, eigenlijk vooral een studiereis.

vrijdag 2 november 2012

Donar in Leeuwarden

Hallo ge-interesseerde bloglezers,

Op de hieronder staande foto zien jullie het Fryslanhus op het adres Achter de Hoven nr 23 te Leeuwarden. Boven op het dak zien jullie de Germaanse god Donar die klaar staat om met zijn hamer Mjollnir een trol of een reus of een ander monster de hersens in te slaan. De eerste bliksemschichten spatten er al vanaf. De bokken die zijn kar trekken, kijken mee over de dakrand. Donar - of Thor - was voor de boeren de beschermer tegen allerlei monsters en ander onheil. Hij was een vrolijke drinkebroer en een veelvraat volgens de Germaanse mythen. Maar dat vonden de Germaanse boeren niet erg. Naar hem is de donderdag vernoemd. Hij was ook een belangrijke god bij de Vikingen en Noormannen. Over de Vikingen heb ik de afgelopen tijd al vaker geblogd. Op 28 juli 2012 vanwege de tentoonstelling in het Drents Museum te Assen, vervolgens op 14 oktober 2012 over de Noormannenpoortjes in de Friese kerkjes uit de 12-e (!) eeuw, en daarna op 25 oktober 2012 over de grote kei in het centrum van Utrecht met daarop een in 1936 gecopieerde tekst van koning Harald Blauwtand.


Helaas is - net als de kei in Utrecht - ook dit beeld recent. Zeer recent zelfs. Het is gemaakt door de beeldhouwer Hans Mes, die in 1950 te Utrecht is geboren, maar in Groningen woont en werkt. Het beeld werd onthuld op 25 juni 2008. 's Avonds, als het donker is, is de bliksemflits die van de hamer Mjollnir afspat, verlicht. Het Fryslanhus was vroeger een meisjes-HBS en werd later omgevormd tot een Stedelijke Scholengemeenschap voor HAVO en Atheneum. Sinds een aantal jaren is het pand tegenwoordig in gebruik als Academie voor Popcultuur in Friesland, ehh Fryslan (voor de Fries-zinnige lezers van mijn blog).