Zonnige middag in Joure

Hallo ge-interesseerde blogvolgers,

Alweer twee weken geleden ben ik naar Joure geweest. Daarvoor moest ik eerst per trein naar Heerenveen, en vervolgens met bus 199 naar Joure reizen. In Joure aangekomen, wandelde ik op mijn gemak rond in het historische centrum van de vlecke Joure. Heel merkwaardig: Joure is geen dorp; daar is het te groot voor. Maar het is ook geen stad; daarvoor heeft het in de 15-e eeuw te weinig rechten voor verworven. Daarom heet Joure een vlecke; iets tussen dorp en stad in.
Het was die 28-e juli zeer opvallend druk in de Midstraat, zoals te zien is op foto 1 hier onderaan dit blogbericht. Er bleek een koopzondag gaande te zijn. Al zal dat ook wel te maken hebben met de jaarlijkse ballonfeesten in Joure. Ieder jaar in juli worden enkele avonden achter elkaar een aantal grote ballonnen opgelaten met ge-interesseerde luchtreizigers in een mand eronder. Maar - ondanks dat dat leuk en gezellig kan zijn - had dat niet mijn grootste belangstelling.
Er is ook een museum in Joure. Daar ging ik naar toe. Natuurlijk waren daar diverse afdelingen over het concern Douwe Egberts. Dat bedrijf is in 1753 hier in Joure begonnen toen Egbert Douwes (1723-1802) een winkeltje genaamd De Witte Os, aan de Midstraat opende. Dat winkelpand kunt u zien op foto 2. Daar werd koffie, thee, cacao, kruiden en allerlei andere artikelen en koloniale waren verkocht. Aanvankelijk werd de koffie gebrand en verwerkt in een werkplaats achter de winkel. In 1780 nam de zoon Douwe Egberts (1755-1806) de zaak van zijn vader over en zette die voort onder zijn eigen naam. Dat bedrijf groeide uit tot het wereldwijde concern bekend onder de naam Douwe Egberts. Overigens heeft de familie van Douwe Egberts bij de naamaanneming in 1811 de achternaam De Jong aangenomen. In 1898 werd er verderop in de tuin achter de woning (die in de 19-e eeuw naast de winkel is gebouwd, en die u ook op foto 2 kunt zien) een fabriekspand gebouwd waarin de koffie grootschaliger kon worden gebrand en verwerkt. Dat fabriekspand is nu onderdeel van het museum in Joure geworden. Dat pand ziet u (gedeeltelijk) op foto 3 helemaal links. Naast dat fabriekspand, op het huidige museumterrein is het geboortehuis van Egbert Douwes in 1981 herbouwd. Dat pandje staat op foto 4. Oorspronkelijk stond dat in Idskenhuizen, waar Egbert Douwes in 1723 was geboren.
Naast de koffiehandel van Douwe Egberts was er meer bedrijvigheid in Joure: klokkenmakers en geelgieters. Je hebt nog steeds een paar klokkenmakerijen, gevestigd aan het westelijke eind van de Midstraat, vlak bij de ingang tot het Park Herema State. Verder was in Joure het bedrijf Keverling gevestigd. Dat bedrijf goot metalen onderdelen (van koper, messing, of andere metalen) voor de klokkenmakers van Joure. Dat industriegebouwtje stond op een ander deel van het museumterrein. In een zaal in dat gebouw stonden de kisten vol zand uitgestald en opgestapeld,  waarin de gietvormen in werden aangebracht, waarna ze werden volgegoten met gesmolten koper of een ander metaal. In een volgende vitrine zag je de ruwe gegoten en ongepolijste eindresultaten. In de paar andere gebouwtjes van het museumcomplex hingen veel Friese stoelklokken en staartklokken. Hun getik was heel rustgevend. Op foto 5 ziet u enkele Friese staartklokken in het museum aan de muur hangen. Een aantal hadden fraai bewerkte en beschilderde wijzerplaten met allerlei - meestal Bijbelse - taferelen.
Nadat ik het hele museum had bekeken stak ik de Museumstraat over en liep ik door naar het museumrestaurant direct achter de voormalige woning van de nazaten van Douwe Egberts de Jong en genoot daar van een kopje koffie (natuurlijk van Douwe Egberts) en een stukje oranjekoek. Nadat ik dat op had en afgerekend had, liep ik door de voormalige woning van de familie van Douwe Egberts de Jong, langs de VVV-winkel en de vroegere salon van de familie van Douwe Egberts de Jong naar voren.
Vandaar kwam ik weer uit op de Midstraat. Die liep ik door in westelijke richting en passeerde de grote Hobbe van Baert kerk met zijn markante toren. Die toren heb ik vanachter dat beeldengroepje - dat op de Midstraat op een hoog en smal sokkeltje stond - gefotografeerd, zoals u kunt zien op foto 6. Hobbe van Baert was de grietman van Haskerland (waar Joure toen de hoofdplaats van was) van 1615 tot 1650. De toren was gebouwd in 1628. In 1644 volgde de kerk. Die is gebouwd in Hollandse renaissancestijl. In 1953 (met het 200-jarig bestaan) schonk het bedrijf Douwe Egberts een carillon dat in de toren werd opgehangen.
Bij de kerk sloeg ik rechtsaf naar de Syl-straat. Vandaar kwam ik uit bij de Syl-gracht. Daar, aan de noordkant van de Syl-gracht, staat het geboortehuis van Heije Schaper (1906-1996). Dat is het pand op foto 7 precies tussen die twee bomen in, met die rode zonwering en dat smalle terras ervoor. Die foto heb ik gemaakt vanaf de overkant van het Syl oftewel de Groenedyk. Heije Schaper was in 1940 piloot bij de Nederlandse marine. In mei 1940 wist hij na de overgave van Nederland met een Fokker T-VIII watervliegtuig naar Engeland te ontsnappen. Vandaaruit vloog hij verscheidene missies voor het Nederlandse verzet. Onder andere een nachtelijke missie waarbij hij een landing moest maken op het Tjeukemeer. Ondanks dat zijn missie verraden bleek te zijn, wist hij toch aan de Duitsers te ontsnappen. Bij een andere missie waarbij hij Duitse marineschepen ter hoogte van Terschelling aanviel, werd hij neergeschoten en gevangen genomen. Hij werd opgesloten in het KZ-kamp Stalag Luft III, waar hij samen met de bekende Engelandvaarder Bram van der Stok en andere krijgsgevangenen meewerkte aan de voorbereidingen voor een grootschalige ontsnappingspoging. Dat werd in 1963 verfilmd onder deze titel: The Great Escape. Na de oorlog klom hij op tot een hoge rang bij de luchtmacht. Zo werd hij in 1956 benoemd tot bevelhebber der Luchtstrijdkrachten in Nederland. Meer over hem kun je nalezen in de Nederlandstalige Wikipedia, maar ook op een informatiebord op de gevel van zijn geboortehuis. Tegenwoordig is in dat pand Cafe t Syl in gevestigd.
Hierna liep ik een eindje verder langs de Groenedyk en zag aan de overkant van de Syl-gracht de schuur van Jachtwerf De Jong staan. Dat ziet u op foto 8. Van het witte woonhuis ernaast kunt u op deze foto helemaal rechts maar een zeer klein stukje zien. Deze werf bestaat al sinds 1653. De bekendste eigenaar/scheepsbouwer van deze werf was in de 19-e eeuw Eeltje Holtrop Sytses van der Zee (1824-1901), beter bekend als Eeltsjebaas. Hij heeft op zijn werf in Joure vele houten schepen gebouwd, onder andere het Friese statenjacht Friso.
Daarna wandelde ik terug richting Midstraat en wandelde door het Park Herema State. Dat is een bosachtig park met enkele vijvers waarin eenden en een gans rondzwommen. Verder is er een grasveld met muziektent, vrijwel volledig omringd door bomen. Daarnaast is in dat park ook een opvallend grote, kunstmatig opgeworpen heuvel te vinden die vrijwel geheel met bomen begroeid is. Halverwege de helling fotografeerde ik de grote tak die u op foto 9 ziet.
Tot slot - aan het eind van de dag - wandelde ik terug naar de grote verkeersrotonde zuidoostelijk van Joure. Daar vlak naast staat het Haje wegrestaurant. Daar at ik een lekkere maaltijd, waarna ik afrekende en de bus terug naar Heerenveen nam en vandaar per trein terugreisde naar Leeuwarden. Onderweg zag ik vanuit de trein in het westen een tiental ballonnen opstijgen en overdrijven. Het ballonnenfeest in Joure was dus nog steeds gaande.