Jullie geduld werd de afgelopen weken nogal op de proef gesteld, maar hier ben ik weer terug met een nieuw verslag op mijn blog. Ik ben op 22 april met enkele vrienden uit Groningen-stad een dag weggeweest. We maakten een rit vanuit Groningen-stad naar Woltersum. Mijn vrienden wilden daar graag eens naar toe, omdat dit dorpje enkele maanden geleden rond 6 januari 2012 ineens in het nieuws kwam vanwege een dreigende dijkdoorbraak, gevolgd door een mogelijke overstroming. Dat was vooral zo dreigend vanwege het omringende laaggelegen polderland. Er was rond die datum zeer veel neerslag gevallen, waardoor de waterspiegel in de Noord-Nederlandse binnenwateren tot een gevaarlijk niveau steeg. Daar blogde ik al over op 19 januari 2012. Vanaf nu (= mei 2012) staan eventuele foto's en illustraties ineens onder aan of halverwege mijn blogberichten. Zo ook nu. De onderste van de 2 foto's bij dit blogbericht, heb ik gemaakt in Woltersum, op de dijk langs het Eemskanaal. Helemaal rechts, gedeeltelijk achter de bomen is de grote windzaagmolen uit 1867 te zien. De molenaar W.E. Evenhuis was een groot bewonderaar van de poolreiziger Fritjof Nansen. Daarom heeft hij rond 1895 zijn molen vernoemd naar diens schip, de Fram. Dat schip was in 1892 - volgens de instructies van Nansen - gebouwd met een volledig gladde houten huid, zodat het poolijs er geen grip op kon krijgen. Daardoor kon Nansen met dit schip makkelijk in de noordelijke poolzee-en rondvaren en zich laten insluiten door het poolijs zonder dat het schip gekraakt zou worden door het ijs. Hij hoopte op die manier naar de noordpool te drijven, maar dat mislukte. Hij maakte eerder rondjes rond de noordpool. Amundsen kocht het later van Nansen en maakte met dit schip zijn expeditiereis naar het Zuidpoolcontinent. Sinds 1935 ligt het schip in een museum te Oslo te kijk. De molen is nog steeds in gebruik, al wordt hij nu gerund door vrijwilligers.
Om weer terug te keren naar de foto: Let eens op de stand van de waterspiegel in het Eemskanaal ten opzichte van het land achter de dijk. Je ziet op de foto dat het land achter de dijk lager ligt dan de waterspiegel in het Eemskanaal. Vandaar het overstromingsgevaar op 6 januari 2012.
Daarna reden we door naar het dorp Wittewierum. Daar was iets geheel anders te zien. Daar is een vrij grote terp, met daarop een 19-e eeuws kerkje met pastorie, omringd door oude, met korstmossen begroeide en scheefgezakte grafstenen en bomen. Daar maakte ik de bovenste foto, van de 2 die hieronder staan bijgevoegd. Om de terp heen stonden de boerderijen en een paar woningen van het kleine dorp gegroepeerd. Mijn vrienden vonden het wel leuk om hier ook eens rond te kijken en te wandelen, want deze plek in Groningen kenden ze nog totaal niet. Nadat we bij de kerk van Wittewierum waren uitgekeken, reden we naar Appingedam voor een kop koffie in het fraaie restaurant Ekenstein. Helaas begon het toen te regenen en hield het nauwelijks meer op. Na ons kopje koffie bij Ekenstein, reden we nog even naar Delfzijl, maar daarna keerden we terug naar Groningen-stad.
Het dorp Wittewierum heeft sinds 2011 een zekere bekendheid gekregen door de roman Emo's Labyrint, van Ynskje Penning.
Het waargebeurde verhaal is als volgt: abt Emo kreeg in 1211 van een aantal hoofdelingen en edelen in de buurt van het dorp Wierum het klooster geschonken. Helaas was de bisschop van Munster het daarmee niet eens. Die draaide de schenking terug. Daar was abt Emo zo boos over dat hij een reis naar Rome maakte om daar zijn zaak bij de paus te bepleiten. Hij kreeg zijn gelijk en keerde met het pauselijke oordeel op perkament terug naar zijn klooster in Wierum. Daar groeide het in de loop der eeuwen uit tot een belangrijk regionaal klooster. Omdat de kloosterlingen gekleed gingen in witte pijen, kreeg het dorp de naam Wittewierum. Echter, in 1561 werd het klooster gesloten en gesloopt. De bakstenen werden hergebruikt voor de woning van de nieuwbenoemde bisschop van Groningen Johan Knijf. Dat paleisje staat nog steeds in het centrum van de stad. Het is de huidige Prinsenhof aan het Martinikerkhof; na 1594 werd het de woning van de stadhouderlijke familie in Groningen-stad. Alleen de kloosterkerk bleef nog staan in Wittewierum. Maar in de 19-e eeuw was die zo vervallen geworden, dat het oude gebouw werd gesloopt en vervangen door de huidige 19-e eeuwse kerk.
Terug naar abt Emo. Hij heeft na terugkeer uit Rome een kroniek geschreven, enerzijds over zijn reisbelevenissen, en anderzijds over wat er in zijn klooster en in de Groningse Ommelanden in later jaren allemaal gebeurde. Het heet Cronica Floridi Horti. Twee latere abten hebben deze kroniek aangevuld. Een afschrift van deze kroniek is tegenwoordig in het bezit van de Universiteitsbibliotheek van de Universiteit van Groningen.
Ynskje Penning - schrijfster van verscheidene streekromans - heeft er een spannend historisch verhaal van gemaakt, waarin ze allerlei gebeurtenissen, verwikkelingen en toestanden uit de jaren rond 1212 verwerkte, zoals de partijstrijd om de macht binnen het Middeleeuwse Duitse Reich tussen de Staufen geleid door keizer Friedrich II en de Welfen geleid door keizer Otto IV van Braunschweig. Daarnaast spelen in de roman ook allerlei verwikkelingen rond de uiterst onverkwikkelijke (eigenlijk schandalige) 4-e Kruistocht van 1202-1204, waarbij de Kruisvaarders de Orthodox-Christelijke stad Byzantium aanvielen, veroverden en plunderden, en waarin ook de verdwenen graaf van Vlaanderen (die was gekroond tot keizer van het Latijnse Rijk, in Byzantium) een rol speelde. Verder speelt in de roman van Ynskje Penning een zoontje van deze verdwenen graaf annex keizer een opvallende rol, aan de hand waarvan de schrijfster extra veel kan vertellen over de internationale toestand in de wereld van 1212, vooral over de toestanden in het Middeleeuwse Bulgaarse Tsarenrijk. Verder komen er nog even enkele lastige toestanden in Engeland aan de orde rond koning Jan zonder land (die eigenlijk bekender is uit de verhalen rond Robin Hood), en verder komt de kinderkruistocht (ook bekend door de roman van Thea Beckman) ook verscheidene keren langs. Evenals de zeer schandalige Kruistocht tegen de Katharen in Zuid-Frankrijk. En toen Emo uiteindelijk in Rome aankwam, merkte hij daar wat voor corrupte stad het eigenlijk was. Abt Emo krijgt na lang wachten zijn audientie bij paus Innocentius III (vond deze paus zichzelf soms Onschuldig aan oorlogen en massamoorden??) en bepleit zijn zaak. De paus bestudeert Emo's zaak, neemt een beslissing en laat die op perkament schrijven. En daarna begint Emo aan de terugreis, die ook spannend verloopt. Onderweg vaart hij per schip over de Rijn en passeert een tol waar hij een onaangename ontdekking doet. Het wordt helemaal spannend als hij tegen het einde van het verhaal zijn zaak komt uitvechten bij de bisschop van Munster. Al met al is het een goed geschreven en spannend verhaal waarin veel interessante historische informatie in is verwerkt.
Tegelijk met de roman, is er een kunsthistorische reisgids uitgegeven, geschreven door D.E.H. de Boer, dat boordevol wetenswaardigheden staat over de vele kloosters, kerken, dorpen en stadjes waar Emo langs reisde. Het boek is rijk ge-illustreerd met foto's van de schrijver, die de reis van Emo heeft overgedaan en onderweg veel foto heeft gemaakt van al die kerken en kloosters en landschappen, die in deze reisgids staan. Kortom: beide boeken zijn zeer aanbevelenswaardig. Dit zijn de titelgegevens:
Penning, Ynskje : Emo's Labyrint / Ynskje Penning . - Haren : Penningboek , 2010 . - 464 p. : krt. ; 24 cm. - ISBN 978-90-816099-1-3
Boer, D.E.H. de : Emo's reis : een historische culturele ontdekkingstocht door Europa in 1212 / D.E.H. de Boer . - Leeuwarden ; Leuven : Noordboek ; Davidsfonds , 2011 . - 496 p. : ill. ; 24 cm. - ISBN 978-90-330-0788-0 . - SISO Europa 992.1
Geen opmerkingen:
Een reactie posten