Deze keer ben ik weer in Groningen in een museum geweest, namelijk het Grafisch Museum in de Rabenhauptstraat, direct zuidelijk van het NS-Hoofdstation op loopafstand. Dat museum is gevestigd in een fraai voormalig schoolgebouw, ontworpen in 1928 door de Groningse architect S.J. Bouma in de stijl van de Amsterdamse School, en geschilderd in de kleuren van De Stijl, zoals die in de jaren 20 van de vorige eeuw in de mode was, en zoals op de foto te zien is.
In dit voormalige schoolgebouw is al vele jaren het Grafisch Museum gevestigd. Ik ben er halverwege de jaren 90 al eens een keer geweest, en op 3 mei 2011 ook. En de afgelopen week op 29 mei 2012 opnieuw. In dit museum kun je de geschiedenis van het drukkersvak bestuderen. Op de begane grond is in de gang een kleine expositie met tekst en uitleg over ontstaan en evolutie van het alfabet in Mesopotamia en het oude Egypte, Phoenicia en Griekenland, het Romeinse Rijk en het Middeleeuwse Europa, gevolgd door het ontstaan van de eerste drukkerijen, eerst in China rond 630 AD en 8 eeuwen later ook in Europa (Gutenberg) rond 1450. In de voormalige klaslokalen aan deze gang staan diverse drukpersen en andere machines opgesteld met alle toebehoren van het drukkersvak erbij uitgestald, zoals letterkasten vol loden letters in diverse soorten, maten en typen, en dergelijke. Beslist interessant. Dan zie je dat er heel wat bij komt kijken voor een tekst fraai gedrukt op papier staat.
Op de eerste etage is in het ene lokaal een expositie te zien over het boekbindersvak en in het andere lokaal een expositie over de steendruk-techniek.
Daarnaast is er in de laatste lokalen op de eerste etage een tentoonstelling te zien over de illegale drukkerijen tijdens de bezetting in de Tweede Wereldoorlog onder de titel: Drukken in oorlogstijd. Deze tentoonstelling duurt nog tot 26 augustus 2012.
Illegale krantjes drukken zoals Trouw, Het Parool, Vrij Nederland en vele anderen, was toen een uiterst gevaarlijke bezigheid. De Duitse bezetter had de toenmalige legale pers gelijkgeschakeld, maar had geen greep op de illegale pers. Die luisterde naar de BBC (die door de Duitsers zwaar gestoord werd) en publiceerde daarover in hun illegale krantjes. Dat nieuws verschilde natuurlijk gigantisch van het nieuws in de gelijkgeschakelde pers. Waar de officiele pers het bijvoorbeeld had over "enkele frontcorrecties aan het Oostfront", sprak de BBC en de illegale pers juist over rampzalige terugtrekkingen en noemde alle plaatsen, rivieren en steden met name, wat weer in de officiele gelijkgeschakelde pers natuurlijk niet mocht. Vandaar dat de Duitsers niet wilden dat de Nederlandse bevolking dergelijk slecht nieuws te horen of te lezen kreeg. Verder hingen er diverse voorpagina's van illegale krantjes en gelijkgeschakelde kranten, zodat je het verschil zelf kon zien. Daarnaast waren er enkele propagandaposters van de Duitsers te zien, en enkele informatieborden over de Silbertanne-moorden, waar de zeer recent overleden oorlogsmisdadiger Klaas Faber ook zijn onzalige bijdrage aan had geleverd. Op de gang was een portrettengalerij van 152 mannen te zien die allemaal door de Duitsers waren gearresteerd en gedood. Dat is een aantal waar je toch wel even stil van wordt.
Op de zolder wordt speciale aandacht besteed aan de bekende Groningse drukker H.N. Werkman. Hij is ook een van de 152 illegale drukkers die door de Duitsers was omgebracht. Hij werd nota bene vlak voor de bevrijding van de stad Groningen op 10 april 1945 in de bossen bij Bakkeveen ge-executeerd. Een van de leden van dat executiepeloton was Peter Schaap, ook zo'n beruchte beul die net als Klaas Faber en andere SD-ers en beulen het Scholtenhuis aan de Grote Markt in Groningen een schrikwekkende en sinistere naam hebben bezorgd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten