Hier komt het vervolg: Op 7 april 1945 ging operatie Amherst van start. Door deze operatie werd Oost-Nederland en Noord-Nederland veroverd op de Duitsers en bevrijd. Zuid-Nederland was al in september 1944 bevrijd. En West-Nederland (waar de honger juist het ergst was) moest juist het langst wachten. Achter de Duitse linies werden boven Drenthe Franse parachutisten gedropt met de opdracht om chaos te cre-eeren en de Duitse verbindingen te hinderen en te verstoren. Onderwijl zouden vanuit het bevrijde zuiden de Canadezen over de grote rivieren door Gelderland en Overijssel heen oprukken om vervolgens Overijssel, Drenthe, Groningen en Friesland te bevrijden. Regelmatig kwam het tot gevechten met de Duitsers. Die bleken veel moeilijker te verslaan dan de Geallieerden dachten. Geen wonder dat het hier en daar toch tot zware gevechten kwam. Ook rond Balkbrug. Daar heeft mijn moeder weleens iets over verteld. Ze was zo bang dat ze in haar kamer samen met haar zusje onder de ramen kropen, uit angst voor al dat geschiet buiten. Terwijl buiten de Canadese soldaten rondslopen om Duitse soldaten op te sporen en uit te schakelen. En ook zuidelijk van Emmen waren hevige gevechten voordat de Geallieerden bij Noordbarge over de brug over het Oranjekanaal heen kwamen. Er zijn toen door de strijd zo'n tiental boerderijen rond Noordbarge afgebrand. In Weerdinge, noordelijk van Emmen - waar mijn vader zat - werd niet gevochten. Wel zag mijn vader toen de tanks van de Poolse bevrijders langsrijden. Jazeker, dat waren Poolse militairen die na de Duitse inval in Polen in september 1939 via Roemenia naar Groot-Brittanie waren ontsnapt en van daar uit verder vochten tegen Nazi-Duitsland. Mijn vader stond toen in april 1945 langs de kant van de weg met een Nederlands vlaggetje te zwaaien om de Poolse bevrijders te verwelkomen. Een Poolse soldaat wilde zijn vlaggetje wel hebben. Dan kreeg mijn vader in ruil daarvoor het insigne van de 1-e Poolse Pantserdivisie. Mijn vader herinnert het zich nog goed; hij vertelde me er een maand geleden over. Hij wilde het mij laten zien, maar kon dat Poolse insigne niet meer terugvinden. Inderdaad, dat is jammer, heel jammer.
Trouwens, die 1-e Poolse Pantserdivisie stond onder bevel van generaal Maczek. Ook hij was na de Duitse inval in september 1939 via Roemenia naar Groot-Brittannie ontkomen. Daar had hij een verslag geschreven over het verloop van de Duitse blitzkrieg in september 1939 in Polen en over het belang van de Duitse tanks. Of de Britse legertop dat rapport heeft doorgelezen is al twijfelachtig. De Franse legertop keurde het rapport al helemaal geen blik waardig. Nadat de Duitsers op 20 juni 1940 Frankrijk tot overgave hadden gedwongen, vonden ze het rapport ongeopend in de envelop in een la van het Franse ministerie van Oorlog. De Engelsen en Fransen hadden de vorige wereldoorlog in 1918 gewonnen zonder veel gebruik te maken van hun toenmalige logge en moeilijk manoevreerbare tanks. Daarom vonden ze het niet nodig om achteraf alsnog alle technische en tactische en strategische mogelijkheden van het tankwapen te onderzoeken. Iets wat de Duitsers (de verliezers van diezelfde vorige oorlog) dus wel hadden gedaan in de jaren 20. De westelijke Geallieerden hebben in de zomer van 1940 achteloos geprobeerd om de vorige oorlog van 1914-1918 opnieuw te voeren, maar daarbij verpletterend verloren.
Onderwijl rukten de Canadezen in april 1945 steeds verder op in Noord-Nederland. Assen bevrijdden ze zonder een schot te lossen, maar Groningen veroverden ze pas na 4 dagen zware straatgevechten waarbij veel panden rond de Grote Markt werden verwoest. Daarna veroverden ze met nog meer moeite de Delfzijl-pocket, waar de Duitsers zich zwaar hadden ingegraven. Onderwijl boog een ander deel van het Canadese bevrijdingsleger af in westelijke richting en bevrijdde Friesland en Leeuwarden zonder een schot te lossen. Onderwijl stuitten ze op een probleem: waar waren al die hongerende Nederlanders, waar de Nederlandse regering in ballingschap het over had gehad? Inderdaad: die waren er niet. Niet alleen niet in Drenthe, maar ook niet in Groningen, en ook niet in Friesland. Dat bracht de regering in ballingschap in ernstige verlegenheid. Tsja. Maar de hongerende bevolking zat juist in het westen van Nederland, waar juist helemaal niet gevochten werd. Gelukkig werd toen eind april, begin mei 1945 operatie Manna uitgevoerd, de bekende voedseldroppings bij de grote steden in Holland. Dat lenigde de ergste nood. Ondertussen waren er toen al circa 20.000 mensen overleden vanwege de honger.
Na de bevrijding van Noord-Nederland, rukten de Canadezen op naar de Grebbeberg voor de laatste aanval op West-Nederland. Maar wat gebeurde er? De Canadezen hielden halt en begonnen onderhandelingen met de Duitsers over overgave. Ze hadden geen zin meer om op het laatste nippertje alsnog te sneuvelen. Zeker niet in een gebied met hooggelegen dijkweggetjes waar je alleen als een rijdende schietschijf overheen kon, terwijl je nergens kon schuilen. Om die reden was Holland voor een leger een onmogelijk gebied om te vechten. Dat was het al in het rampjaar 1672. En in 1940 ook. en in 1945 nog steeds. En de Duitsers hadden eigenlijk ook geen zin meer om een zinloze strijd te leveren die ze toch alleen maar konden verliezen.
Nadat de overgave van de Duitsers in Wageningen in hotel de Wereld was getekend, was Nederland na 5 jaar eindelijk vrij. Daarmee kwam er een eind aan de 2-e wereldoorlog in Europa. Maar daarna moesten mijn vader en mijn moeder nog terug naar huis in Rotterdam. Goed gevoed keerden ze maanden later terug naar een stad waar op dat moment de ergste honger was gestild.
Nogmaals: de tentoonstelling in het Fries Verzets Museum over de Hongerkinderen loopt nog tot 31 december 2015. Dat museum staat op het Wilhelminaplein, zoals u op de foto kunt zien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten