Afgelopen zomer ben ik in juli 2014 vanuit Rotterdam een dagje uit naar Den Haag geweest. Daar blogde ik al eerder over op 5 oktober 2014 onder de titel Zomervakantie in Rotterdam. Daar in Den Haag maakte ik de 3 hier onder staande foto's: op foto 1 de Koninklijke Stallen gelegen achter het paleis Noordeinde (let op de vergulde paardekop in die halfronde timpaan), op foto 2 het Malieveld gelegen recht tegenover het NS-station Den Haag Centraal, en op foto 3 het paleis Noordeinde. Wilt u de foto's vergroot bekijken, klik er dan op om ze beter te bestuderen.
In november 1918 heerste er een nerveuze spanning in Rotterdam en Den Haag. De Grote Wereldoorlog voorbij de Nederlandse grenzen begon een opvallende wending te nemen: de Geallieerden - die overigens bij wijze van spreken op hun laatste tandvlees liepen - wisten eindelijk de eeuwige patstelling in de modderige loopgraven te doorbreken en de Duitsers terug te drijven. De 4 jaar durende slijtageslag begon zijn einde te naderen. De Duitsers besloten daarom, voordat de definitieve ondergang werkelijkheid werd, zich over te geven. Dat leidde tot de capitulatie in de bekende spoorwegwagon bij Compiegne op 11 november 1918. Daarover heb ik geblogd op 7 november 2012 onder de titel Dodenherdenking in november. Onderwijl vluchtte de Duitse Keizer ineens naar Nederland. Dat was een verrassende gebeurtenis, vergelijkbaar met een donderslag bij heldere hemel. Maar in werkelijkheid was dat vertrek al lang in het geheim voorbereid door generaal van Heutz. Jazeker, dat was inderdaad de voormalige gouverneur-generaal in Nederlandsch Indie die in Coevorden was geboren. Over hem had ik ook eerder geblogd, namelijk op 14 juni 2014 onder de titel Enkele maanden geleden: dag naar Coevorden.
Als indirect gevolg van de Grote Wereldoorlog was ook in het neutrale Nederland de situatie onaangenaam geworden. De economie had een paar flinke deuken opgelopen, de werkloosheid was gestegen, de armoede toegenomen, en er was een krakkemikkig distributiesysteem ingevoerd. Werkloze arbeiders en gemobiliseerde soldaten roerden zich. Er leek een revolutionair tij over Europa te spoelen - dat in de woorden van de leider van de SDAP Pieter Jelles Troelstra - geen halt leek te houden bij Zevenaar aan de Duitse grens. Het was duidelijk een rode week in Nederland. Pieter Jelles Troelstra hield revolutionaire toespraken in de Tweede Kamer. Dat zorgde voor grote schrik onder de politici van de confessionele partijen (de ARP, de CHU, en de KVP, die in 1980 zijn opgegaan in het CDA). Zij lieten antirevolutionaire pamfletten drukken en verspreiden. Daarnaast preekten en waarschuwden dominees en pastoors tegen de gevaren van uit de hand lopende revoluties en tegen het goddeloze communisme onder verwijzing naar de totaal uit de hand gelopen revolutie gevolgd door de bloedige burgeroorlog in Rusland onder Lenin en Trotski. Daar schreef ik al eerder iets over op mijn blog op 5 januari 2014 met als titel Bekende Russische stad in het nieuws.
Er waren ook conservatieve krachten binnen het Nederlandse leger. Zij besloten om tot actie over te gaan. Daarvoor werden soldaten ingezet, die - heel opvallend - over het algemeen afkomstig waren van het platteland; zij waren over het algemeen veel gezagsgetrouwer dan stedelijke dienstplichtige militairen, en ze waren trouw aan volk en vaderland en aan de koninklijke Oranje-familie. Dit in tegenstelling tot de soldaten die afkomstig waren uit de steden; die waren over het algemeen bevattelijk voor de socialistische of zelfs communistische ideologie. Daarnaast hadden de soldaten van het platteland ook ervaring in de omgang met paarden! Dat was een cruciaal aspect bij dit contrarevolutionaire complot! Zij werden in het geheim getraind en ge-oefend in het uitspannen van de paarden voor de koets en het trekken van diezelfde koets. Dat gebeurde in de Koninklijke Stallen die u op foto 1 ziet. Op 18 november 1918 hield Wilhelmina samen met haar dochter Juliana een rijtoer door de stad Den Haag. Bij het Malieveld (te zien op foto 2) aangekomen drong (zogenaamd) het volk (?) op, spande spontaan (?) de paarden uit en trok de koets verder, helemaal naar paleis Noordeinde (te zien op foto 3). Kortom: een grote Oranje-demonstratie. Maar - zoals u wel zult hebben begrepen - was het helemaal niet spontaan, maar zorgvuldig geregisseerd en was het uitspannen van de paarden al van te voren ge-oefend door de militaire vrijwilligers in de Koninklijke Stallen, gelegen achter Paleis Noordeinde! Zo werd de contrarevolutie voorbereid en uitgevoerd in die rode week gedurende november 1918.
Daarna verliep de revolutie en vertrok Troelstra volledig overspannen naar huis.
Ik heb hierover al 3 jaar geleden geblogd, namelijk op 13 januari 2011, onder de titel: Leestip over de revolutie die niet doorging. Daar vermeldde ik ook de volgende zeer informatieve boeken over die mislukte revolutiepoging in Nederland. Dit zijn de titelgegevens:
Scheffer, H.J.
November 1918 : journaal van een revolutie die niet doorging / H.J. Scheffer . - Amsterdam : De Arbeiderspers , 1968 . - 312 p.
Wijne, J.S.
De Vergissing van Troelstra / Johan S. Wijne . - Hilversum : Verloren , 1999 . - 88 p. : ill. ; 17 x 20 cm. - (Verloren Verleden ; dl. 8) . - ISBN 90-6550-449-4
