Het is al weer meer dan een maand geleden dat ik een dag in Amsterdam ben geweest. Daar wordt in het Museum de Hermitage aan de Amstel (zie foto 1 hieronder) een buitengewoon interessante tentoonstelling gehouden over de Zijderoute. Er werden allerlei archeologische vondsten tentoongesteld, die eind 19-e eeuw en begin 20-ste eeuw waren opgegraven door Russische archeologen op diverse plekken, steden en kloosters langs de Zijderoute. Op deze tentoonstelling werden vooral veel vondsten getoond die langs het oostelijke deel van de route (oases rond de Taklamakan-woestijn) en in Centraal-Azie (handelssteden in het huidige Oezbekistan, Turkmenistan, Kirgizistan) waren gevonden. De Zijderoute begon aanvankelijk rond 100 voor Christus als een handelsroute naar de (volgens de Chinezen) barbaarse stammen op de steppen noordelijk van de Chinese Muur. Later werd de route verder uitgebreid in westelijke richting, uiteindelijk helemaal tot in Byzantium, toen nog een stad in het Romeinse Rijk en na 476 AD de hoofdstad van het Oost-Romeinse Rijk. Overigens werd er niet alleen zijde langs die handelsroute vervoerd, maar ook kruiden en specerijen en allerlei andere interessante artikelen. En via diezelfde Zijderoute kreeg het Boeddhisme (ontstaan in India) ook bekendheid in oost en west. Daar is het Chinese verhaal van Koning Aap met zijn vrienden aan verbonden. Verder is de bekende Venetiaanse handelsreiziger Marco Polo (rond 1254 - 1324) in 1271 uit Venetia vertrokken en via de Zijderoute naar China gereisd en keerde hij in 1295 weer terug in zijn geboorteland. De Zijderoute heeft bestaan tot aan 1453, het jaar waarin Byzantium (ook wel Constantinopel genoemd) werd veroverd door de Turken die vervolgens de stad van naam veranderden in Istanboel. De Turken sloten de Zijderoute, waarna men in West-Europa gedwongen was om de wereld te gaan verkennen en de specerij-eilanden op te zoeken om de kruiden en specerijen zelf te gaan halen. Daarmee begon het tijdperk van de overzeese ontdekkingsreizen vanuit West-Europa.
Terwijl ik op de tentoonstelling de ene vitrine na de andere bekeek en het ene voorwerp na het andere voorwerp bestudeerde, kreeg ik het gevoel dat hier genoeg inspiratie lag tentoongesteld voor spectaculaire fantasyromans. Weidse grasvlaktes, hoge bergruggen, moordende woestijnen, gevaarlijke rovers, onneembare vestingen, exotische beschavingen, wrede heersers, onbekende steden, machtswellustige koningen, wonderbaarlijke religies. Kortom: indrukwekkend. Beslist een aanrader. De tentoonstelling in de Hermitage aan de Amstel duurt nog tot 5 september 2014.
Op foto 1 hieronder ziet u het weidse uitzicht over de Amstel, met rechts op de oostoever het grote bakstenen gebouw van de Hermitage aan de Amstel. Daar wappert de witte vlag vanuit de timpaan. Mocht u dat niet goed zien, klik dan op de foto voor een vergroting. Links op de foto ziet u het witte gebouw met rode bakstenen opbouw van de Stopera uit 1986, waarin het stadhuis van Amsterdam tezamen met het operagebouw in is ondergebracht.
Na afloop maakte ik een wandeling langs de Herengracht en fotografeerde ik diverse gevels van Amsterdamse grachtenpanden. Enkele van die 17-e en 18-e eeuwse panden aan de Herengracht ziet u op foto 2 en 3. Onderwijl bedacht ik dat dank zij het onderzoekswerk van Jan Huygen van Linschoten (1563-1611) die er gedurende de jaren 1590 in Portugese dienst achter was gekomen hoe men in Indie en vervolgens op de specerij-eilanden moest komen. Daarover schreef hij uitgebreid in zijn boek getiteld Itinerario, uitgegeven in 1596. Dank zij zijn onderzoek ontsloten de Hollandse handelslui en zeelui voor zichzelf de overzeese Zijderoute, al zullen de Hollanders zelf eerder hebben gesproken over de overzeese specerijenroute. En ook bij die overzeese specerijenroute gold: er werden meer goederen vervoerd: niet alleen kruiden en specerijen, maar onder andere ook porselein, Bengaals textiel, oftewel sits (wat sinds de 18-e eeuw vaak werd verwerkt in de Hindelooper (!) klederdracht), en inderdaad ook zijde.
