zondag 22 januari 2012

Museum in de gevangenis van Leeuwarden


Hallo ge-interesseerde blogvolgers,
Enkele weken geleden (op 14 jan.) ben ik naar de voormalige gevangenis in Leeuwarden geweest. Tegenwoordig dient hij voor huisvesting van kunstenaars. Daarnaast is er tegenwoordig ook een museum in ondergebracht. Dat vond ik wel interessant. De tentoonstelling ging natuurlijk over de geschiedenis van het hele complex. Dat begon rond 1500, toen de hertog van Saksen in Friesland de baas werd en dat ook duidelijk liet merken met de bouw van een blokhuis, oftewel een soort dwangburcht op deze plek. Van daar uit bestuurde de hertog van Saksen de stad Leeuwarden en vanaf 1504 ook de provincie Friesland. Voor zover hem dat lukte. Nee, dus. In 1515 verkocht hij de opstandige provincie aan Karel van Habsburg en verliet de provincie om nooit meer terug te keren. In 1519 werd Karel van Habsburg gekroond tot keizer Karel de Vijfde van het Duitse Rijk. Dat zal de Friezen wel in een soort gewetensconflict hebben gebracht, want ze hadden altijd de mond vol van dat ze rijksonmiddelijk waren, dus onder direct bestuur van de Duitse Keizer vielen. Toen dat dus vanaf 1515 daadwerkelijk gebeurde, verzetten ze zich hevig. Tot 1524. Toen gaven de Friezen de strijd op en erkenden Karel de Vijfde alsnog als hun Heer. In later eeuwen werd het blokhuis gebruikt als vluchtplaats voor de bisschop (als er opstanden in de stad waren) die vanaf 1570 tot 1580 in Leeuwarden resideerde, en als plek waar gevangenen tijdelijk werden opgesloten, voor verhoor, of in afwachtig van hun rechtszaak of voor executie van hun straf. Pas in 1821 werd er een daadwerkelijke gevangenis gebouwd. Rond 1870 en 1884 en 1890 werd het gevangeniscomplex verder uitgebreid en kreeg het de huidige vorm.
Verder was er in het museum een lange "vitrine" over bekende misdadigers die gevangen hadden gezeten in de Leeuwarder strafgevangenis. Onder andere Dokter O., bekend van twee gifmoorden, de ene op zijn vrouw, de andere op een medegevangene. En ook Aage M., bekend als brandkastenkraker met zijn thermische lans. Maar ook Hendrikus Jut. Hij is op curieuze wijze bekend geworden door de Kermisattractie, de Kop van Jut. Hij had rond 1870 een inbraak met moord gepleegd en werd gepakt. Omdat de doodstraf toen net was afgeschaft, werd hij veroordeeld tot levenslang. Maar de woede in het land over zo'n wrede misdaad die op zo'n lichte wijze (?) werd gestraft, bracht een kermisexploitant er toe een attractie te bedenken om met een hamer op een knop te slaan. Op die manier kon men zijn woede afreageren. Zo ontstond de naam voor die kermisattractie: de Kop van Jut. Verder hebben ook de gebroeders Hoogerhuis hier gevangen gezeten, terwijl zij vals beschuldigd waren van inbraken op enkele boerderijen in de omgeving van Beetgumermolen. Hun veroordeling staat sinds 1894 bekend als - heel eufemistisch uitgedrukt - een gerechtelijke dwaling. In de jaren 1930 hebben er verscheidene criminelen uit Oss in Leeuwarden gevangen gezeten. Daarom hing er ook een poster van de zeer recente film "De bende van Oss" op deze tentoonstelling. Het schijnen geen lekkere jongens te zijn geweest. Onderling hadden ze ook nogal eens ruzie die ze in achteraf-hoekjes in de gevangenis uitvochten. Tijdens de bezetting in de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitsers de gevangenis om opgepakte verzetslieden op te sluiten. Op 8 december 1944 werd daarom een spectaculaire en succesvolle bevrijdingsactie uitgevoerd door Leeuwarder verzetslui. In 1960 is hierover de film "De Overval" gemaakt.
Al met al vond ik het een interessant museum. Beslist een bezoek waard. Meer informatie is te vinden op de site www.blokhuispoort.nl . Daar vindt u meer informatie over het gevangenis-complex en verscheidene bekende gevangenen, die er gevangen gezeten hebben. Dat zijn er meer dan ik hierboven heb genoemd.

donderdag 19 januari 2012

Hoog water in Leeuwarden





Hallo blogvolgers,
Jullie zullen het begin deze maand allemaal wel hebben gemerkt: er woedde rond donderdag 5 en vrijdag 6 januari een stevige storm die gepaard ging met zeer veel regenval. Het was zelfs zoveel dat de waterspiegel in kanalen, meren, vaarten en andere binnenwateren opvallend steeg. Op de zaterdag direct daarna, maakte ik de bovenste foto. Daarop zie je dat het water opvallend hoog staat. Let vooral op de meerpalen en dukdalven op beide foto's hierboven. Op de bovenste foto is te zien dat van de rijen dwarsbalken de onderste bijna onder water verdwijnen. Op de onderste foto - die ik een week later maakte - is te zien dat die dwarsbalken weer een heel eind boven het water hangen. Toen hadden de gemalen in Friesland hard gewerkt om al het overtollige water te lozen op het IJsselmeer (o.a. via het Woudagemaal bij Lemmer) of op de Waddenzee. Dat lukte toen weer prima, omdat de stormwind uit het noorden weer was gaan liggen en zodoende geen zeewater meer tegen onze kusten opjoeg. Dat had het spuien van het overtollige water tijdens en direct na de storm ernstig bemoeilijkt. Op beide foto's zie je op de achtergrond de Van Harinxmabrug aan de zuidkant van Leeuwarden.
Mocht er nu een klimaatactivist opstaan en zijn gelijk claimen dat het duidelijk afgelopen is met de strenge winters en dat het daarom steeds vaker zal regenen, dan zal ik hem terechtwijzen, dat sneeuw en regen allebei verschillende vormen van dezelfde waterige samenstelling zijn. Alleen, als het had gevroren, dan was al die neerslag in de vorm van sneeuw gekomen, en dan had niemand er een probleem van gemaakt. Dan hadden we over een paar maanden alsnog de vele plassen water en stijgende waterspiegel in de vele binnenwateren gekregen door al die gesmolten sneeuw. Maar, omdat het niet vroor, werd het geen sneeuw maar regen, waardoor de waterspiegel in de binnenwateren direct al steeg. Meer wetenschappelijk verantwoorde informatie over het klimaat en de niet bestaande invloed van de mens daarop is te lezen op de internetsite http://www.klimaatgek.nl .

Die storm van 5 en 6 januari heeft trouwens op een juist moment gewoed. Als het een week eerder of later was geweest, was het buitengewoon link geworden. De wind woei namelijk uit het noorden. Dat joeg veel zeewater tegen de Nederlandse dijken op. Gelukkig was het op dat moment Wassende Maan. Als het Nieuwe Maan of Volle Maan was geweest, was het springvloed geworden - net als in februari 1953, toen in Zeeland de dijken braken en grote delen van het land onder water liep - en zou er een groter gevaar voor een overstroming zijn geweest. Gelukkig zijn onze dijken al lang op Deltahoogte gebracht en flink verstevigd, zodat er vrijwel geen gevaar voor dijkdoorbraken en overstromingen is. En nu was er door de stand van de Maan ook geen springvloed, en was er dus helemaal geen enkel dreigend gevaar van een mogelijke overstroming.

zondag 15 januari 2012

Leeuwarden bij avondlicht


Hallo blogvolgers,
Hadden jullie mij gemist, de afgelopen weken? Ik ben er weer.
Deze keer met een foto die ik afgelopen weekend 14 januari 2012 heb gemaakt. Is ie niet schitterend?